OC Dyrektora i jednostek oświatowych

Przykładowe orzecznictwo sadowe

Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 25 kwietnia 2012 r (I OSK 248/12, LEX nr 1264738).: „Dyrektor szkoły osadzony jest w ramach struktury jednostki organizacyjnej, jaką jest szkoła, która ma charakter zakładu administracyjnego. Dyrektor szkoły jest organem wspomnianego zakładu, który kieruje jego działalnością i reprezentuje go na zewnątrz. Dyrektor publicznej szkoły stanowi część składową państwowego systemu oświaty. Zważywszy bowiem na to, że dyrektor szkoły (placówki) jest kierownikiem jednostki organizacyjnej należącej do systemu oświaty (w rozumieniu u.s.o.) wykonującym funkcje organizacyjno-zarządcze oraz zadania oświatowe i wychowawcze w ramach tej jednostki, a także to, że przypisane są mu również zadania oświatowe realizowane "w układzie zewnętrznym", nie ulega żadnej wątpliwości, że dyrektor szkoły (placówki) wkomponowany jest w system oświaty jako odrębny, szczególny podmiot. Na tle zwłaszcza tych różnych "zewnętrznych" zadań i kompetencji sytuacja prawna dyrektora zdecydowanie nawiązuje do statusu samodzielnego swoistego organu administracji oświatowej (działającego m.in. poprzez wydawanie decyzji administracyjnych). W świetle powyższego, przyznać należy, iż dyrektor publicznej szkoły w zakresie zadań i kompetencji wyszczególnionych w u.s.o. mieści się w tzw. kategorii organów administracji oświatowej. Co więcej wyraźnego podkreślenia wymaga również fakt, iż dyrektor publiczne szkoły osadzony jest w tym układzie administracji publicznej przede wszystkim w segmencie samorządu terytorialnego, ale w części także w sektorze administracji rządowej (u.s.o. przewiduje jego powiązanie z organami nadzoru pedagogicznego, którym są organy administracji rządowej).”

Obowiązek przestrzegania niezbędnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa młodzieży w szkole nie ogranicza się do wydania konkretnych nakazów, czy zakazów wynikających wprost z przepisów szczegółowych, lecz polega na stosowaniu - wynikających z zasad ogólnych - wszelkiego rodzaju środków ochrony przez nauczycieli wobec powierzonych ich pieczy uczniów. Zasady te powinny być honorowane w stosunkach szkolnych zarówno ze względu na bezpieczeństwo uczącej się młodzieży, jak i dla celów wychowawczych, polegających na wytworzeniu nawyku poszanowania własnego i cudzego bezpieczeństwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2011 r., II CSK 392/10, OSNC-ZD 2011/4/87)

Obowiązek sprawowania opieki i nadzoru oraz zapewnienia bezpieczeństwa ze strony szkoły dotyczy tylko uczniów powierzonych funkcjonariuszom szkoły lub szkole jako całości. Obowiązek ten zachodzi więc w sytuacji, gdy uczniowie danej szkoły pozostają w dyspozycji nauczycieli lub administracji szkolnej, podczas lekcji, przerw międzylekcyjnych i innych zajęć zleconych przez szkołę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 1974 r., II CR 643/73, OSP 1974/10/202)

Obowiązek sprawowania opieki i nadzoru oraz zapewnienia bezpieczeństwa ze strony szkoły dotyczy tylko uczniów powierzonych funkcjonariuszom szkoły lub szkole jako całości. Obowiązek ten zachodzi więc w sytuacji, gdy uczniowie danej szkoły pozostają w dyspozycji nauczycieli lub administracji szkolnej, podczas lekcji, przerw międzylekcyjnych i innych zajęć zleconych przez szkołę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 stycznia 1974 r., II CR 643/73, OSP 1974/10/202)

Obowiązek nadzoru jest obowiązkiem należytej staranności. Osoba sprawująca nadzór powinna udowodnić, że uczyniła wszystko co jest możliwe w celu zapobieżenia ewentualnej szkodzie. Zakres obowiązku nadzoru zależy od wszystkich okoliczności: sytuacji życiowej zobowiązanego, rozwoju fizycznego i psychicznego osoby pozostającej pod nadzorem, jej zachowania się itp. Przepis ten wraz z opisanym wyżej domniemaniem może być brany pod uwagę w wypadku wyrządzenia szkody innej osobie pozostającej również pod nadzorem tego samego podmiotu. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie I ACa 378/2013)

Funkcjonariusze Skarbu Państwa - nauczyciele i administracja szkoły - są zobowiązani do nadzoru nad uczniami jedynie podczas lekcji, przerw miedzy lekcjami i zajęć pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę, na czas których dziecko zostaje im powierzone. I tylko wówczas odpowiadają z tytułu zawinionych uchybień w nadzorze, które pozostają w związku przyczynowym z doznaną przez dziecko szkodą. Natomiast, gdy dziecko doznane szkody. wprawdzie na podwórku szkolnym, ale poza czasem, w którym podlega nadzorowi funkcjonariuszy szkoły, nauczyciele nie odpowiadają za brak nadzoru, lecz za inne zawinione działania lub zaniechania. W sprawie niniejszej sąd wojewódzki słusznie dopatrzył się zawinionego zaniechania nauczycieli (funkcjonariuszy Skarbu Państwa) w zaakceptowaniu pozostawienia na podwórku szkolnym niebezpiecznego należycie przed upadkiem skrzydła bramy, a więc zdarzenia, które pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem małoletniego powoda. (Sąd Apelacyjny w Lublinie, 20 maja 1992, I Acr 69/92)